Terug naar het overzicht

Astigmatisme: Oorzaken en gevolgen van een verkromd hoornvlies

De meeste mensen weten ongeveer wat er wordt bedoeld met bijziendheid en verziendheid. Astigmatisme is daarentegen veel minder bekend. Hiermee wordt een vervormd hoornvlies bedoeld: een oogafwijking waar een groot deel van de bevolking onder lijdt. Als u benieuwd bent hoe deze afwijking ontstaat en hoe deze kan worden gecorrigeerd, klik hier.

Wat is een verkromd hoornvlies?

Voor een scherpe visuele weergave bundelen de optische delen van een 'gezond' oog - het hoornvlies, de lens - het binnenvallende licht puntvormig op het netvlies. De meeste mensen kennen dit effect van een vergrootglas. Dit werkt alleen als de bovenkant van het hoornvlies symmetrisch is, zoals het cirkelvormige gedeelte van een bol. Heeft de x-as van het hoornvlies echter een andere straal dan de y-as en is de vorm ovaal, dan is het hoornvlies verkromd. Het licht wordt dan niet meer in een brandpunt gebundeld, maar vormt zogenaamde brandpuntlijnen op het netvlies. Puntachtige objecten worden daardoor "verzwommen" waargenomen, in de vorm van kleine staven. Astigmatisme wordt daarom ook wel staafziendheid genoemd. In tegenstelling tot bijziendheid of verziendheid speelt de afstand van de objecten geen rol.

Goed om te weten: Bij astigmatisme is het hoornvlies niet altijd de boosdoener, al doet de term 'verkromd hoornvlies' dat wel vermoeden. Als de ooglens verkeerd gevormd is, is er sprake van een zogenaamd lens-astigmatisme. Die variant is echter veel zeldzamer.

Wat zijn de oorzaken van astigmatisme?

Astigmatisme is over het algemeen erfelijk. Net als bij bijziendheid en verziendheid is een lichte variant in het begin vaak niet waarneembaar: De hersenen compenseren het probleem tot op zekere hoogte automatisch. Naar schatting hebben ongeveer 20 tot 40 procent van de mensen er last van. Mogelijke triggers voor een sterke hoornvliesverkromming zijn ziektes en oogoperaties.

Hoe is deze oogafwijking op te lossen?

Gelukkig is astigmatisme eenvoudig te corrigeren. Een verkromd hoornvlies kan afzonderlijk of in combinatie met een andere oogafwijking worden verholpen. Laatstgenoemde is het meest gebruikelijk. Voorgeschreven worden brillenglazen en lenzen met een assymetrisch gekromde bovenkant (zogenaamde torische contactlenzen), om te compenseren voor de onregelmatige vorm van het hoornvlies. Het zijn zogenaamde cilinderglazen, die in de brillenpas te herkennen zijn aan de afkorting "cil". Ze heten zo, omdat de bovenkant er van dichtbij zo uitziet alsof het om een cilinder heen is gebogen. De sterkte van het astigmatisme wordt aangegeven in dioptrieën, de asrichting – geeft de stand van de cilinder-as weer - in graden.

Ook de correctie van meerdere oogafwijkingen, zoals een combinatie tussen bijziendheid, ouderdomsverziendheid en een verkromd hoornvlies is tegenwoordig vrij eenvoudig. Moderne multifocale glazen zijn verkrijgbaar met cilinderwaarden en lossen zo de staafziendheid op. Bovendien bieden ze een uitstekend comfort en maken ze een scherp zicht op alle afstanden mogelijk.